De Autoriteit Consument & Markt (ACM) en Agentschap Telecom (AT) onderzoeken samen of zogenoemde slimme apparaten voor thuis (domotica) digitaal veilig zijn en na aankoop blijven doen wat is afgesproken en wat mag worden verwacht.
Beide partijen zijn van mening dat klanten daar goed over geïnformeerd moeten worden. Het gaat om apparaten die via een thuisnetwerk gegevens en signalen verzenden en ontvangen, zoals slimme rookmelders, smart-TV’s en slimme thermostaten. Het aanbod hiervan groeit snel en met het onderzoek wil de ACM en AT de naleving van de regels bekijken. Ook bereiden ze zich voor op nieuwe regels die eraan komen, zodat veilig gebruik van deze devices gegarandeerd kan worden.
In de nieuwe regels staat expliciet dat een slim apparaat digitaal veilig moet zijn, en dat verkopers functionaliteits- en beveiligingsupdates voor de software moeten aanbieden. Ook moeten zij de consument laten weten wanneer die beschikbaar zijn. Verder moeten verkopers duidelijk maken wat de gevolgen zijn als de updates niet worden geïnstalleerd. Dit moet ten minste zo lang als bij de aankoop is afgesproken en afhankelijk van het apparaat kan die termijn zelfs langer duren. Bij overtredingen kunnen sancties opgelegd worden.
Goede aankoopbeslissingen
“Om goede aankoopbeslissingen te kunnen maken is het belangrijk om de slimme apparaten met elkaar te kunnen vergelijken en goed te begrijpen wat ze doen. Daarom onderzoeken we ook of consumenten hierover de juiste informatie krijgen”, zegt Cateautje Hijmans van den Bergh, bestuurslid van de ACM. “Wie er een heeft gekocht, moet ervan op aan kunnen dat het apparaat doet wat ervan mag worden verwacht en wat bij de aanschaf is afgesproken. We onderzoeken daarom ook in hoeverre aanbieders van slimme apparaten dit waarborgen.”
Onderzoek
De onderzoekers kopen diverse slimme apparaten in fysieke en online winkels. Hierbij kijken ze welke informatie ze krijgen over onder andere de digitale veiligheid en het updatebeleid, functionaliteit, aan welke andere apparaten ze gekoppeld kunnen worden en met welke softwaresystemen ze kunnen werken. Vervolgens testen ze de apparaten op digitale veiligheid en volgen ze hen gedurende een periode om te kijken hoe de fabrikant en leverancier omgaan met de updates.
Europese regels
Omdat er steeds meer slimme apparaten komen, heeft de Europese Commissie de regels aangepast en uitgebreid. Zo is de Richtlijn levering digitale inhoud geïntroduceerd en is de Consumentenkooprichtlijn vervangen door de Richtlijn verkoop goederen. Daarnaast blijven de Richtlijn prijsaanduiding producten, de Richtlijn oneerlijke handelspraktijken en de Richtlijn consumentenrechten van toepassing, die alle drie gemoderniseerd zijn door de Moderniseringsrichtlijn. Hier houdt de ACM toezicht op.
Ook is de Radioapparatenrichtlijn (Radio Equipment Directive) aangepast. Daarin staan eisen waar apparaten die draadloos communiceren nu al aan moeten voldoen, zoals op het gebied van gezondheid, elektrische veiligheid en ongestoord gebruik. Vanaf medio 2024 komen daar digitale veiligheidseisen bij voor apparaten die met internet kunnen worden verbonden via bijvoorbeeld 4G of 5G, WiFi, Bluetooth of Zigbee. AT is toezichthouder op dit gebied en kan bij overtredingen sancties opleggen en zelfs apparaten uit de handel laten halen.
