De gevolgen van digitalisering laten zich soms lastig voorspellen. Zo bleek er tijdens het afgelopen carnaval in het Groningse Kloosterburen ineens een groot tekort aan confetti te zijn. Hadden ze vroeger 1.000 kilo confetti tot hun beschikking, nu was dat nog maar 400 kilo. “Het wordt nog duurder dan goud”, zei een lid van de plaatselijke carnavalsvereniging met enig gevoel voor overdrijving. Wat blijkt; confetti is een bijproduct van kettingformulieren. En nu steeds meer communicatie digitaal is, worden er minder formulieren gedrukt. Met als gevolg dat de prijs voor confetti van 20 naar 80 cent per kilo is gestegen. En zo zijn carnavalsverenigingen onverwacht de dupe van bedrijven die overgaan op een papierloos kantoor.
Nu valt een tekort aan confetti gelukkig in de categorie ‘luxe- problemen’. De andere kant van het verhaal is dat nu onze communicatie digitaliseert er veel minder bomen worden gekapt. En zo zijn er nog veel andere manieren waarop ICT aan een meer duurzame samenleving bijdraagt. Het is niet moeilijk voorbeelden te bedenken van hoe ICT ons tijd, kosten en moeite bespaart. Op dezelfde manier bespaart het ons ook veel energie. In sommige Nederlandse steden hebben ze hun afvalcontainers met sensors uitgerust en met elkaar verbonden. Zo kan een container zelf aangeven wanneer hij moet worden geleegd. De vuilniswagen weet zo precies waar hij wel en niet langs moet. Bovendien is de vuilniswagen ook deze met sensors en slimme software uitgerust. Hierdoor kan hij altijd een optimale route bepalen en is hij alleen op pad wanneer het nodig is. In Den Bosch bespaarde dit zo veel dat de huisvuilbelasting voor elk huishouden met
33 euro omlaag kon.
Ik vind het een mooi voorbeeld van hoe slimme, verbonden apparaten ons informatie bieden waarmee we de wereld om ons heen kunnen verbeteren. En er zijn meer manieren waarop ICT aan energiebesparing bijdraagt. Dankzij digitale communicatie wordt de noodzaak om fysiek bij elkaar te zijn in dezelfde ruimte steeds kleiner. Nu al leveren de mogelijkheden van telecommunicatie en
Het Nieuwe Werken een enorme bijdrage aan energiebesparing. Volgens de Erasmus Universiteit kan een multinational met slim werken 100 ton aan CO₂-uitstoot besparen. De opkomst van virtual en augmented reality geeft deze ontwikkeling hopelijk nog een extra boost. Misschien vinden we het over een paar jaar al heel normaal om een virtuele collega aan de keukentafel te hebben voor een snel overleg. Of we voorkomen een overbodig ritje naar de meubelboulevard door het aanbod aan banken eerst virtueel in onze kamer te projecteren.
Dit soort energiebesparende effecten van digitalisering zijn voor de meeste mensen waarschijnlijk niet het belangrijkste. Maar alles bij elkaar opgeteld, is de potentiële besparing enorm. Veel meer in ieder geval dan de energie die de ICT-sector zelf gebruikt. Het energieverbruik van de sector blijft nu nagenoeg stabiel, tegenover een exponentiële stijging aan data. Er is berekend dat we in 2030 met de inzet van ICT tien keer zoveel energie besparen als we zelf gebruiken. Sterker nog; voor een succesvolle transitie naar een duurzame economie is ICT onmisbaar. Onze energievoorziening gaat van centraal en aanbod gestuurd naar decentraal en vraag gestuurd. Dat kan alleen met slimme ICT-oplossingen. De eerste proeftuinen met smart grids leveren al positieve resultaten op.
Onze uitdaging voor de komende jaren is om de randvoorwaarden voor deze transitie te herkennen en te zorgen dat alle seinen op groen staan. We moeten zorgen voor voldoende security en privacy en genoeg mensen met de juiste vaardigheden. En dan zullen er ongetwijfeld nog altijd onverwachte gevolgen zijn, zoals het Groningse confettitekort. Ik ben ervan overtuigd dat we ook daar een oplossing voor vinden.
Lotte de Bruijn is directeur van Nederland ICT.
Reageren? lotte@nederlandict.nl
[Deze colum is eerder gepubliceerd in ChannelConnect magazine nummer 1-2017]